Amblem ve Anlamı

  Atatürk Üniversitesi’nin amblemi çift başlı Selçuklu kartalıdır. Figür, karnından yapışık iki kartal, hayat ağacı ve alt bölümde bulunan çift ejderden oluşmaktadır. Anadolu Selçuklularında yaygın olarak yer alan karnından yapışık çift başlı kartal figüründe, başta sivri kulaklar, kıvrık bir gaga, gaga altında sarkıntı, iri kanatlar, kuyruk ve pençeler görülür. Gövde şişmandır.

 Kartal, eski Türklerde kutsal sayılmıştır. Şamanlar, kartalın bir kadınla birleşmesinden çift başlı kartalın meydana geldiğine inanıyorlardır. Kartal, Orta Asya Türklerinde koruyucu ruh olarak kabul edilmiş, kartallı tuğ ve asalar, kudret ve asalet sembolü olarak kullanılmıştır. Yakut Türklerinde,
göğün en üst katında kapı bekçisi olarak efsanevi bir çift başlı kartalın bulunduğuna inanılmaktaydı. Selçuklular da ise, nazarlık, tılsım, koruyucu unsur, kudret ve kuvvet sembolü olarak kullanılmıştır.

  Hayat ağacı ise, Anadolu Selçuklu mimarisinin önemli figürlerinden biridir. Ağacın altında ejder çifti vardır. Hayat ağacı, çift başlı kartal ve bekçi yaratıklar olan ejder çifti ile tamamlanmıştır. Eski Türklerde hayat ağacı, dünyanın merkezi olarak kabul edilmiştir. Şaman inanışına göre yer altı veya gökyüzü seyahatinde merdiven vazifesi görür.

  Selçuklu ejder kabartmalarının tipik özelliği ise, uzun tutulan gövdelerin genellikle düğümler meydana getirerek uzaması ve her iki uçta, birer başta son bulmasıdır. Ejderlerin gövdesindeki düğümler, güneş ve ay tutulmalarında gezegenlerin belirli durumlarını sembolize eden astronomik işaretlerdir. Mitolojiye göre, ejderin ayı ve güneşi yutması ile güneş ve ay tutulması olmaktadır.

Ejderler, karanlık, yer altı, cehennem, yani kısaca negatif prensip olarak özetlendiğinde düşman ve kötülük sembolü de olabilmektedir. Erzurum Çifte Minareli Medresede de olduğu gibi hayat ağacı altında yer alan ejder çifti yer altı cehennem sembolleri aynı zamanda da ağacı koruyucu bekçi anlamında kullanılmıştır.